Wanneer Is Asbest Gevaarlijk Voor De Gezondheid

Dat asbest gevaarlijk is weten we allemaal. Maar wat zijn de gevaren ervan en hoe voorkom je ze?

Inhoudstabel:

• Risico Van Asbestvezels
• Ziekten & Symptomen
• Contact Met De Huid
• Asbest Inademen
• Asbest Bescherming

Risico Van Asbestvezels

Asbestvezels kunnen op verschillende manieren verspreid worden. Zowel tijdens de productie, het transport, de opslag of bij de verwijdering van asbesthoudende materialen is er kans op verspreiding van asbestvezels. Maar ook alle reeds geïnstalleerde asbesthoudende toepassingen, welke soms al meer dan 50 jaar worden blootgesteld aan weer en wind, vormen een aanzienlijk risico. Door de verwering komen ook daar immers ook aanzienlijke hoeveelheden vezels los van deze materialen.

Theoretisch is er slechts één enkele asbestvezel nodig die zich vastzet in je longen om fataal te zijn, maar het risico om ziek te worden na blootstelling aan asbestvezels is uiteraard groter wanneer je veel vezels inademt, meerdere keren bent blootgesteld en ook als je bovendien nog roker bent loop je meer kans op ziektesymptomen.

Deze symptomen treden meestal vrij lang na de blootstelling op, vaak pas vanaf 10 tot 50 jaar na de effectieve blootstelling aan asbestvezels! In de meeste artikels over dit onderwerp spreekt men dan van de latentietijd.

Er is tot op heden geen enkele medische test die asbestvezels in het lichaam kan detecteren onmiddellijk of korte tijd na een blootstelling. Een mogelijke besmetting met asbestvezel kan pas worden vastgesteld wanneer er effectief problemen optreden en er reeds schade in de longen aanwezig is. Dus hier is asbest gevaarlijk.
 

Ziekten & Symptomen

Deze symptomen zijn moeilijkheden bij het ademhalen, hoesten, pijn op de borst of in de schouderbladen, vocht achter de longen of in de buikholte, koorts en gewichtsverlies.

Enkele ziektes die rechtstreeks gelinkt worden aan asbest zijn:

• Pleurale plaques: Verdikkingen van het borstvlies die kunnen verkalken; Hier merk je zelf weinig van, op foto’s kan je een soort van litteken zien op de longwand.
• Asbestose: Hierbij ontstaat littekenweefsel in de longen waardoor die minder flexibel worden. Je krijgt hierdoor ademhalingsmoeilijkheden en je bent vatbaarder voor infecties.
• Longkanker: Dit wordt vaak veroorzaakt door roken. Rokers die ook in aanraking zijn gekomen met asbestvezels lopen nog een veel groter risico.
• Mesothelioom: Dit is een kwaadaardige tumor van het long- of buikvlies. Hier bestaat tot op vandaag nog steeds geen effectieve behandeling voor. Er lopen wel diverse onderzoeksprojecten. Na de diagnose hebben de personen vaak nog maar 6 tot 24 maanden te leven.
• Strottenhoofd- en eierstokkanker: Deze kunnen allebei veroorzaakt worden door asbest.

België staat in de top 5 van hoogste aantal overlijdens per miljoen inwoners door toedoen van mesothelioom (rangschikking wereldwijd). Deze slachtoffers zijn voornamelijk mannen die jarenlang beroepsmatig zijn blootgesteld geweest aan asbest.

Dit gaat niet enkel om mensen die werkten in een productie eenheid voor asbesthoudende materialen, maar ook om bijvoorbeeld elektriciens, onderhoudstechnici, installateurs centrale verwarming, bouwvakkers, slopers, enzovoort.

Hoe raak je blootgesteld aan asbestvezels:

Onbewuste blootstelling:

• Denk hierbij aan arbeiders die ramen plaatsen waar de te demonteren oude ramen nog gekit werden met asbesthoudende mastiekkit welke dan meestal zonder enige vorm van bescherming en zonder kennis van zaken wordt verwijderd.
• Dagelijkse gebruikers van diverse gebouwen: Denk hierbij aan een kantoorgebouw (zoals het Berlaymont gebouw in de jaren ’90), een ziekenhuis of een school waar nog overvloedig asbest aanwezig is in diverse bouwmaterialen die werden gebruikt. Hier heb je mogelijks nog blootstelling aan asbestvezels wanneer deze toepassingen beschadigd zijn of verweerd raken en niet onmiddellijk de correcte acties worden ondernomen.
• In omgeving en milieu: In de zomer wandelen of fietsen in een omgeving waar veel verweerde golfplaten op de daken liggen kan mogelijks een risico inhouden. Na een lange, droge periode en bij een licht briesje zijn er tal van onzichtbare vezels in de omgevingslucht aanwezig.

Bewuste blootstelling:

• Asbestsaneerders: Zij worden dagelijks blootgesteld aan het risico van asbestvezels, doch kunnen zich hiertegen op een voldoende manier beschermen door correcte werkmethodes te gebruiken en door het dragen van de juiste beschermingsmiddelen. Op die manier wordt het risico zeer beperkt en tevens goed beheersbaar.
• Andere geïnformeerde personen zijn aannemers of slopers: Zij krijgen in principe een basisopleiding asbest en zijn geïnformeerd, aan de hand van een up to date asbestinventaris, waar en met welke asbesthoudende toepassingen zij in aanraking kunnen komen tijdens de uitvoering van hun opdracht.

Contact Met De Huid

Asbestvezels zijn daarentegen dan weer niet zo gevaarlijk bij contact met de huid of wanneer je ze inslikt.

Niettegenstaande een klein wondje dat in rechtstreeks contact komt met asbestvezels een asbest wrat kan veroorzaken. Deze wratten zijn echter vaak onschuldig en vormen geen echt gezondheidsrisico. Ze verdwijnen na een tijdje zonder specifieke behandeling.

Asbest veroorzaakt ook geen huidkanker. Bovendien zijn asbestziekten niet overdraagbaar van persoon op persoon.
 

Asbest Inademen

Hechtgebonden asbest in goede staat is minder schadelijk omdat hier de vezels meestal nog goed vastzitten in een matrix. Het wordt pas gevaarlijk wanneer het hechtgebonden materiaal gebroken wordt en er dus vezels kunnen vrijkomen. Dit gebeurd dan vaak bij boren, slijpen of breken.

Vezels kunnen ook makkelijk vrijkomen bij sterk verweerde materialen zoals bijvoorbeeld golfplaten in een buitentoepassing. Deze liggen dikwijls tientallen jaren blootgesteld aan weer en wind, vaak nog in combinatie met mosgroei of andere begroeiing.

Studies tonen aan dat al na 20 jaar, asbestcementen dak- en geveltoepassingen sterk verweerd kunnen zijn. De cement die als bindmiddel optreedt, spoelt hier stilaan uit weg en de asbestvezels verspreiden zich dan in de buitenlucht. Het percentage of de concentratie asbestvezels verschilt ook per type toepassing. Bij asbestkoord, asbesttextiel en spuitasbest is de concentratie aan asbestvezels in de stof meer dan 95 percent, vinyltegels, golfplaten en leien zitten dan weer ‘maar’ aan 5 tot 15 percent aan asbestvezel in het geheel.

Ook de plaaster van leidingisolatie bevat een vrij hoog percentage asbestvezel.

Maar laat deze percentages zeker geen verkeerd beeld schetsen wat het risico betreft. Uiteraard is het enorm gevaarlijk als je wordt blootgesteld aan losse asbestkoord of spuitasbest, maar je kan evenzeer besmet raken van gebroken golfplaten of leien, of een contaminatie die hierdoor veroorzaakt werd.

Elke asbestvezel is heel licht en microscopisch klein, waardoor deze lang in de lucht blijft zweven en dus heel makkelijk in te ademen is. Jaarlijks komt er tot 250 ton (!) asbeststof vrij in onze leefomgeving (waarvan een overgroot gedeelte afkomstig uit buitentoepassingen zoals sterk verweerde golfplaten op magazijnen en stallen alsook van dak- of gevelleien op woningen).

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) sterven per jaar 107.000 mensen aan longkanker, asbestose of mesothelioom als gevolg van een beroepsmatige blootstelling aan asbest. Naar schatting 125 miljoen mensen komen nog altijd in contact met asbest op hun werkplek. Volgens de WHO zullen nog duizenden slachtoffers sterven door het indirecte contact met het materiaal in hun privé woning.
 

Asbest Bescherming

Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen de risico’s van asbest?

Voor werkgevers is er alvast een verplichte asbestinventaris. Zo weten de werknemers waar er op de werkplek asbest aanwezig is en welke soort asbest dit is en of ze dit zelf op een veilige manier kunnen verwijderen dan wel dat ze daarvoor beroep moeten doen op professionele saneerders. Vooral bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden is deze informatie bijzonder nuttig.

Er moeten ook de nodige preventiemaatregelen genomen worden binnen een bedrijf om het vrijkomen van vezels te verhinderen of te beperken.

De werknemers die asbestwerkzaamheden uitvoeren of bij het uitvoeren van hun taken in contact kunnen komen met asbesthoudende toepassingen, moeten minstens een basisopleiding gehad hebben. In deze opleiding worden de verschillende asbesttoepassingen en de eraan verbonden risico’s in detail besproken. Hoe ze deze kunnen herkennen en hoe ze deze het beste kunnen wegnemen of laten wegnemen. Ook de veiligheidsvoorschriften en hoe jezelf correct te beschermen, komen in deze opleiding uitgebreid aan bod.

Werknemers die aan asbest blootgesteld worden, moeten ook minstens 1 maal per jaar medisch onderzocht worden.

Indien je hechtgebonden asbesthoudende toepassingen in goede staat zelf wil gaan verwijderen, weet dan dat er een aantal belangrijke aandachtspunten bestaan:

• De onderliggende of omliggende ruimte best afdekken met plasticfolie.
• Bevochtig of fixeer het asbesthoudende materiaal voldoende om stofemissie bij de bron te beperken.
• Verwijder de elementen stuk per stuk, het beste manueel of met handgereedschap.
• Zeker niet gaan gooien met de asbesthoudende materialen.
• De asbesthoudende materialen ook niet breken.
• Het asbestafval steeds dubbel verpakken en duidelijk identificeren (asbestlogo).
• Draag ook steeds de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen: stofmasker met P3 filter, veiligheidsschoenen, handschoenen en een wegwerpoveral.
• Reinig alles goed na gebruik (zelf douchen en alle materiaal goed afspoelen)

 
Weet ook dat het wettelijk verboden is om asbestdaken of gevels te ontmossen!! Hier komen bijzonder grote hoeveelheden asbestvezels vrij als de toplaag van de leien of golfplaten wordt beschadigd. Deze komen dan meestal in de nabije omgeving en het milieu terecht.

Ook het installeren van zonnepanelen op asbesthoudende daken is wettelijk verboden.

Heb je verder nog vragen of twijfels omtrent bepaalde situaties, neem hieronder gerust contact met ons op.

Interessante Links:
Ovam
Oregon State University